Thị trường doanh nghiệp “chết” – cơ hội M&A

Tổng Cục thuế cho biết, từ đầu năm đến nay cả nước có gần 49.000 doanh nghiệp giải thể và ngừng hoạt động, chờ phá sản (tăng 22% so với cùng kỳ năm ngoái), trong đó hai đầu tàu về kinh tế là Hà Nội có 3.000 doanh nghiệp, TP.Hồ Chí Minh trên 1.600 doanh nghiệp.

Dưới tác động của khủng hoảng kinh tế trong nước và thế giới, cộng với lãi suất cho vay vốn ngân hàng quá cao đã làm cho hàng nghìn doanh nghiêp lâm vào tình trạng phá sản, giải thể... Tổng Cục thuế cho biết, từ đầu năm đến nay cả nước có gần 49.000 doanh nghiệp giải thể và ngừng hoạt động, chờ phá sản (tăng 22% so với cùng kỳ năm ngoái), trong đó hai đầu tàu về kinh tế là Hà Nội có 3.000 doanh nghiệp, TP.Hồ Chí Minh trên 1.600 doanh nghiệp.

Một doanh nghiệp ra đời mang lại cơ hội cho nhiều doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh, nhưng khi nó chết đi cũng tạo ra cơ hội cho nhiều doanh nghiệp khác. Mua bán doanh nghiệp “chết” đang là mảnh đất tiềm năng cho thị trường sáp nhập và mua lại (M&A). Làn sóng mua bán doanh nghiệp tại Việt Nam đang ngày càng mạnh mẽ và chúng ta không thể phủ nhận sức ảnh hưởng mạnh mẽ của nó từ các nước Mỹ, Nhật Bản... Việt Nam là thị trường hấp dẫn ở khu vực châu Á. Sự hấp dẫn của Việt Nam không bằng Trung Quốc hay Ấn Độ nhưng Việt Nam không thể là cơ hội dễ bỏ qua của các nhà đầu tư nước ngoài. Hàng năm, hàng tỷ USD được các nhà đầu tư nước ngoài đổ vào Việt Nam để thực hiện những dự án mới.

Trên thị trường mua bán doanh nghiệp hiện nay xuất hiện rất nhiều các doanh nghiệp và dự án lớn, thậm chí là các cửa hàng, các shop quần áo...có nhu cầu cần bán gấp. Và hầu hết các nguồn hàng được rao bán đều đang trong tình trạng gặp khó khăn trong kinh doanh. Có doanh nghiệp thiếu vốn, hoặc không có người quản lý. Có doanh nghiệp không có thị trường hoặc không cạnh tranh nổi với những đối thủ khác. Những khó khăn này của doanh nghiệp nếu tiếp tục kéo dài, phá sản là điều không thể tránh khỏi, vì vậy rao bán là cách tốt nhất để cứu vãn tình thế khó khăn cho nhà đầu tư, nhưng cũng có doanh nghiệp rao bán vì đã bắt đầu giai đoạn “chết”.Tại sao doanh nghiệp “chết” lại được coi là một thị trường đầy tiềm năng?

Lý do chủ yếu xuất phát từ chính nhu cầu của các doanh nghiệp lớn có tiềm năng tài chính, từ các nhà đầu tư có nhu cầu mua lại những doanh nghiệp này. Những dự án mới luôn có những khó khăn cho bước khởi đầu của nhà đầu tư, chính vì vậy nhiều nhà đầu tư nước ngoài lựa chọn con đường ít vất vả hơn nhưng vẫn thực hiện được mục tiêu đầu tư của mình, đó là mua lại những công ty chết. Mua lại những công ty chết sẽ giúp các nhà đầu tư giảm bớt nhiều chi phí và thời gian như xin giấy phép, tìm kiếm mặt bằng, tạo dựng thị trường, tuyển dụng lao động...

Các nhà đầu tư mua doanh nghiệp chết luôn có kế hoạch tái cấu trúc lại doanh nghiệp bằng những chiến lược và kế hoạch thích hợp. Họ bỏ vốn và đưa công nghệ mới hoặc thay đổi phương pháp quản lý để vực dậy và phát triển doanh nghiệp chết theo “bản sắc” của nhà đầu tư mới. Tuy nhiên, có nhà đầu tư mua doanh nghiệp chết không phải để thực hiện dự án đầu tư sản xuất kinh doanh mà để bán lại cho nhà đầu tư khác.

Công ty Cổ phần Doanh nghiệp trẻ Đồng Nai là một ví dụ. Công ty mới thành lập này đã mua lại một công ty nước ngoài Cheerfield Rama, được xem là công ty phá sản hồi cuối tháng bảy qua với giá 1 USD. Đây được xem là giá trị hình thức để mua công ty phá sản, bởi lẽ việc mua bán có thực hiện hay không thì công ty này cũng sẽ chết do những khoảng nợ lớn không thể thanh toán. ông Phạm Đức Bình, Tổng giám đốc Công ty Doanh nghiệp trẻ Đồng Nai cho biết: công ty kỳ vọng sẽ kiếm được một số tiền khá từ việc bán lại công ty chết này sau khi đã làm sạch nợ cho nó. 34 tỷ đồng là khoản nợ lớn đối với Cheerfield Rama và đối với Doanh nghiệp trẻ Đồng Nai sẽ rất khó bán nếu không đầu tư giải quyết khoản nợ này.

Chính vì thế trên thực tế, việc bán lại các doanh nghiệp “chết” này không phải dễ dàng vì những khoản nợ và những rắc rối liên quan dễ làm nản lòng các nhà đầu tư. Một doanh nghiệp “chết” cần phải được làm sạch nợ và giải quyết các vướng mắc về tài chính sẽ làm cho doanh nghiệp dễ được bán hơn.

Ngoài ra, theo Luật phá sản 2004 quy định không cho phép chủ đầu tư hoặc thành viên hội đồng quản trị của một doanh nghiệp bị tòa tuyên bố phá sản thành lập doanh nghiệp mới hoặc tham gia vào hội đồng quản trị doanh nghiệp mới trong khoảng thời gian từ một đến ba năm. Đây là lý do khiến nhiều chủ doanh nghiệp chết không muốn tuyên bố phá sản nhưng nếu bán cho nhà đầu tư khác thì họ tránh được qui định này. Hơn nữa theo bà Thy, phá sản cũng có nghĩa là thất bại nên nhiều doanh nghiệp muốn chọn con đường bán doanh nghiệp sẽ danh dự hơn.

Đối với những nhà đầu tư, mua lại doanh nghiệp chết cũng có những qui định ràng buộc liên quan. Theo Luật Doanh nghiệp mới, chủ đầu tư hoặc những cổ đông sáng lập được phép chuyển nhượng 100% doanh nghiệp, thậm chí trong thời gian ba năm đầu thành lập doanh nghiệp. Nhà đầu tư trong nước mua lại doanh nghiệp tức trở thành cổ đông sáng lập của doanh nghiệp này.

Đối với các nhà đầu tư nước ngoài, việc quy định nhà đầu tư nước ngoài mua bán doanh nghiệp có sự khác biệt. Hiện nay, các văn bản pháp luật hiện hành chưa có một quy định cụ thể nào quy định việc nhà đầu tư nước ngoài mua pháp nhân hay mua doanhn nghiệp. Mua pháp nhân trong thực tế là việc nhận chuyển nhượng vốn góp hay cổ phần. Tuy nhiên, Luật Doanh Nghiệp năm 2005 quy định khá thông thoáng về vấn đề này. Chính vì thế, việc mua bán nguồn hàng này chủ yếu do bên mua và bên bán tự thỏa thuận.

Việt Nam đang chuẩn bị tham gia WTO, những qui định phân biệt về quyền sở hữu giữa các nhà đầu tư sẽ dần bị loại bỏ. Các nhà đầu tư nước ngoài được quyền sở hữu 100% cổ phần doanh nghiệp trong nước sẽ được cho phép trong tương lai và khi đó hoạt động mua bán hay chuyển nhượng doanh nghiệp sẽ sôi động. Cơ hội sáp nhập và mua lại (M&A) sẽ thực sự đến với những công ty kinh doanh doanh nghiệp “chết”.

(Nguồn: St)

Tin khác:

- Chubb Life và những tham vọng tại Việt Nam

- Facebook chi 19 tỷ USD mua lại WhatsApp

- Các thương vụ M&A đình đám năm 2013

- Điểm danh nhà băng khơi mào M&A năm 2014

- 2014 sẽ bùng nổ M&A công ty chứng khoán

- Thương vụ M&A Bất động sản lớn nhất Đông Nam Á

- Những thất bại nặng nề và bài học “đắt giá” thương vụ M&A tại Trung Quốc

- Mười lý do thúc đẩy hoạt động M&A

- Dậy sóng M&A truyền thông

- Kinh Đô: được gì từ sáp nhập?

- 7 rào cản giết chết các phi vụ M&A tại Việt Nam